Birinci Dünya Savaşı sonrasında, Mısır Seydibesir Kuveysna Osmanlı Useray-ı Harbiye Kampı’nda, 15 bin Mehmetçiğin kör edilmesi olayının belgelerinin Genelkurmay’da olduğu ortaya çıktı.
Çetin Çiftçi’nin haberine taşıdığı bilgilere göre; tarihçilerin şimdiye kadar ulaşamadığı belgelerin yerini Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz açıkladı. Yılmaz, Mısır’dan İzmir’e gelen malul esir kafilelerinin sayısı ve sağlık durumları ile ilgili bilgilerin Genelkurmay Askeri Tarih Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı’nda olduğunu belirtti.
FOTOĞRAF VAR
Olay, konuyla ilgili araştırmalar yapan CHP Ankara Milletvekili Sinan Aygün tarafından Meclis gündemine taşındı. Aygün, bu konuda Genelkurmay’ın elinde belge bulunup bulunmadığını sordu.
Cevap Bakan Yılmaz’dan geldi. Yılmaz, Genelkurmay’da bulunan belgeler içerisinde ‘Mısır’dan İzmir’e gelen ilk 3 kafilenin miktarı, sıhhi durumları ve göz hastalıklarından muzdarip olanların oranına’ ilişkin belgeler bulunduğunu kaydetti. Olayla ilgili bir adet de fotoğrafın mevcut olduğunu vurguladı.
KİMSE ARAŞTIRMADI
Bakan Yılmaz, Genelkurmay ATESE Daire Başkanlığı arşivinde bulunan belgelerin, araştırmacıların kullanımına açık olduğunun altını çizdi. Bugüne kadar konu ile ilgili herhangi bir araştırma yapılmadığı gibi, araştırma yapmak için talepte bulunulduğuna dair de bir belge veya bilginin olmadığını da belirtti.
Zehirli havuza süngüyle soktular
1918 yılında Mondros Ateşkes Antlaşması’yla biten Birinci Dünya Savaşı sonrasında, Filistin cephesinde esir düşen 16. Tümen 48. alaya bağlı Osmanlı askerleri, Mısır’da Seydibeşir Usare kampında, İngilizlerin çeşitli işkencelerine maruz kaldı. Mehmetçik, dezenfekte edilmek bahanesiyle krizol (cresol) maddesinin döküldüğü havuzlara sokuldu. Ancak fazla miktarda kullanılan maddenin etkisi ile 15 bin Mehmetçiğin gözü kör oldu.
Karamanlı yedek subay Ahmet Altınay’a ait olduğu ileri sürülen günlüklere dayandırılan iddialara göre esir askerler dezenfekte havuzlarına süngü zoruyla sokuldu. Konu ilk defa 28 Mayıs 1921 tarihinde Edirne Milletvekilleri Mehmet Şeref ve Faik Bey tarafından TBMM gündemine taşındı. Vekiller Anadolu’da tutuklu İngiliz Albay Ravlenson gibi esirlerin İngilizlerin elindeki Türk askerleri teslim edilmedikçe iade edilmemelerini önerdi.
KRİZOL NEDİR?
Krizol metilfenol sınıfından organik bileşiklerdir. Çoğunlukla, doğal halde ya da aromatik bileşiklerin üretimiyle elde edilirler. Krizol en çok Lysol isimli markayla bugün tuvaletlerde dezenfekte edici olarak kullanılan keskin kokulu temizlik maddesinin kimyasal ismidir.
